نیمه پنهان کربلا: بررسی نقش خانواده در منظومه عاشورا

 

مدتی است تأملاتی در مبحث نقش خانواده در واقعه عاشورا  وضرورت طرح آن برای جامعه امروز با رویکرد ارائه الگو، موضوع جلسات شبانه هیأت «مصباح الهدی» دانشگاه گرگان را به سمت این بحث سوق داد. به توفیق الهی در آینده، این بحث در اثری مستقل با همین عنوان کار خواهد شد...

لازم به ذکر است که در همین دهه اول محرم (1394) استاد بزرگوار حضرت حجت‌الاسلام سوزنچی نیز بحثی در حوالی همین گفتمان انتخاب کرده اند: «چگونگی حضور زن در جامعه بر اساس الگوی حضرت زینب» که در بندرعباس برای خواهران هیات «انتظار» مطرح می‌شود.

روشی برای آشنایی با منظومه فکری امام حسین

   تلاشی برای حسینی‌تر شدن و بهانه‌ای برای تربیت؛ ویژه مربیان و متربیان

بهترین تکنیک برای آشنایی با فضای ذهنی یک شخص، در موقعیت او قرار گرفتن است. به عنوان تمرین و انس بیشتر با منظومه فکری حضرت امام حسین از دوستان بخواهید که خودشان را در فضای گفتمانی امام و نظام اندیشه ایشان قرار داده و مبتنی بر آن، سیر نامه‌ها و لحن کلام امام  را حدس بزنند و سپس به آن مراجعه کرده و حدس خود را محک بزنند.

اگر شما به جای امام حسین بودید در هر مورد مواجهه با اشخاص، چگونه پاسخ میدادید؟

امتحان کنید! پیش از مطالعه پاسخهای امام در هر موقعیت، حدس بزنید و سپس پاسخ را ببینید؛ با این حساب، چقدر حسینی تر شده اید؟

(از این پس گفتگوهای امام را از این زاویه ببینید و لذتی مضاعف از انس با کلام معصوم ببرید.)

دریافت متن نامه‌های امام حسین

این روش را برای فهم منظومه فکری ولی زمان هم میتوان به کار برد. بسم الله!

مطلب مرتبط:

منظومه فکری رهبر معظم انقلاب، امام خامنه ای

«گنبد مستجاب»؛ اثری در وادی تربیت عاشورایی (در دست انتشار)

هرچند کار نگارش اثر و نیز زحمت مقدمه استاد بزرگوار، جناب دکترسنگری، اواخر بهمن ماه 1393 به انجام رسیده است ولی هنوز این اثر از عالم غیب به شهود نرسیده است! برای استجابتش دعا کنید!

ما لایدرک کله، لایترک کله (همان: آب دریا را اگر نتوان کشید...) میوه‌ای از این باغ تقدیم نگاهتان:

 

برای آشنایی با فهرستی از محورهای قابل بحث در وادی «تربیت عاشورایی»، مراجعه به اثر گنبد مستجاب میتواند الهام‌بخش باشد. «گنبد مستجاب» از فراز آموزه‌هایی می‌گذرد و سرفصل‌هایی را عبور می‌کند تا به «تربیت زیر نگاه امام» برسد، تربیتی که رشد در محیط ولایت امام است و تنفس در حریم او. تربیتی که امام عاشورا و اصحابش برترین مربیانش هستند و گمشدۀ اصلی این اثر همان است: «تربیت عاشورایی». تربیتی ضروری برای تمدن‌سازی و به تعبیری، چاووشی قبل از ظهور است. مقصود این است و الاّ حائر و قبه، همه بهانه است...

«زیر قبه» یعنی زندگی با امام داشتن و حیات طیبه -یعنی زندگی گوارا و دلنشین حسینی- را تجربه کردن. زیر قبه یعنی شب عاشورا، هفتاد و سومین نفرِ اصحاب شدن و پیوستن به خیمه‌های امام. زیر قبه یعنی حضور در خیمه‌های امام عاشورا را احساس کردن، -همان احساسی که حر در روز عاشورا پیدا کرد!- زیر قبه یعنی در کنار حبیب و سعید و عابس و جون و دیگر اصحاب نفس‌کشیدن و با آن‌ها روزگار گذراندن. زیر قبه یعنی در همسایگی خیمۀ حضرت عباس، پناه گرفتن. تحت قبه بودن یعنی زیر خیمۀ امام حسین بودن و با حضرتش از دردانگی «علی اصغر»، تا رشادت «علی اکبر» بالیدن، زیر نگاه امام تربیت شدن و رشد کردن در محیط ولایت امام عاشورا. زیر قبه یعنی پر شدن از امام حسین. زیر قبه یعنی زیباترین آرزویی که می‌شود در زیارت عاشورا طلب کرد: «معیت با امام»

«گنبد مستجاب» تنها توصیف «قبه» نیست که به بیان تاریخ و جغرافیا و مانند آن بسنده کند؛ بلکه تلاشی است در جهت تجویز، مروری سریع است از همۀ دانستنی‌های لازم در کنار مرقد نورانی امام عاشورا تا دعوتی باشد برای در حریم حسینی قرار گرفتن و در محیط ولایت او وارد شدن. مقدمه‌ای است برای «حرم» او شدن و در نهایت «حسین» شدن! این وجود، عطر شش‌گوشه خواهد داد چرا که خانۀ حضرت حسین شده است. «گنبد مستجاب» شدنی است، نه دیدنی و یا شنیدنی. خوشا قلبی که لیاقت قدومش را پیدا کند و منزل جانان شود.

علت آغاز تمدن اسلامی در عصر ظهور با محوریت امام حسین

درنگی برای قدر دانستن گفتمان عاشورا

در هوای سفر عتبات و پیاده روی نیمه شعبان از نجف تا به کربلا

جدای از عوامل آسمانی و ملکوتی عاشورا و تعلق اراده خدا بر داستان کربلای امام حسین، علت آغاز تمدن اسلامی در عصر ظهور با محوریت امام حسین چیست؟

فرضیه: برای امام عصر ابزاری نیرومندتر از عاشورا نیست.

اثبات فطری این فرضیه را در پیاده روی نجف-کربلا بهتر میتوان حس کرد.

به راستی امام حسین چه دارد؟ شاخصهای اصلی فطری عاشورا چیست؟ چرا امام عصر، گفتمان امام حسین را انتخاب میکند؟ چرا شعار ظهور در کنار کعبه«ان جدی الحسین...» باید باشد؟ چرا شعار پرچم ظهور «یا لثارات الحسین» باید باشد؟ و چرا سخن از «این الطالب بدم المقتول بکربلا» است؟ چرا امام حسین؟ ظرفیتهای عظیم این تربیت عاشورا محور را باید شناخت...

درنگی در نظام آموزشی- تربیتی «عاشورا محور»

یا اباعبدالله إِنِّی أَتَقَرَّبُ إِلَى اللَّهِ وَ إِلَى رَسُولِهِ وَ إِلَى امیرالمؤمنین وَ إِلَى فَاطِمَه‌ وَ إِلَى الْحَسَنِ وَ إِلَیکَ بِمُوَالاتِک

مهم‌ترین هدف انسان، تقرب به حضرت حق تعالی است که در زیارت عاشورا، این مسیر تقرب را با محوریت حضرت اباعبدالله نشان می‌دهد؛ به‌گونه‌ای که برای رسیدن به خداوند، حضرت رسول اکرم، حضرت امیرالمؤمنین، حضرت فاطمه، حضرت امام حسن و خود حضرت امام حسین ‌علیه‌السلام‌ مسیری جز محبت و تبعیت حضرت ابی‌عبدالله نیست.

آیا میشود نظام آموزشی- تربیتی «عاشورا محور» داشت؟ به یقین آری! اما چگونه؟ راه تحقق آن چیست؟

آیا مثلا فلسفه، فقه، عرفان و... را میتوان بر محور معارف عاشورایی بازآرایی کرد؟ و در نهایت آیا فلسفه عاشورایی، عرفان عاشورایی و مانند آن را میتوان داشت؟

مدتی است در اندیشه این فراز زیارت مطلقه امام حسینیم: «من اراد الله بدأ بکم»، بالاترین کمالی که هر انسان در تکاپوی آن است رسیدن به خداست از لابلای همه دانشها و چالشها، و در این  سیر از کجا باید شروع کرد؟ «بدأ بکم»، از حضرت حسین!

آیا میشود این فراز را یک راهبرد آموزشی کمال محور برای سیر دروس در نظر گرفت؟ و حتی مقدمه ای برای تعریف همه سیاستهای حکومتی؟

ما بعد التحریر:

استاد سنگری: سلام و ارادت

هریک از این پرسشها باب معرفت و پژوهشی تازه است اگر بدایت اراده و ارادت به ساحت ربوبی و ابواب معرفت، همین اعلام هدی باشند که هستند، آنگاه به مدد تعمق چه دریچه های معرفتی میتوان گشود.

مطلب مرتبط:

تذکر و تفکر: نقش امام حسین علیه‌السلام در نقشه تولید علم (2)

تذکر و تفکر: نقش امام حسین علیه‌السلام در نقشه تولید علم (1)

تا تمدن اسلامی به برکت تربیت عاشورایی

با استمداد از تربیت عاشورایی عبور از چهار گردنه تا رسیدن به فرهنگ عاشورایی و تمدن اصیل اسلامی لازم به نظر می‌رسد:

 

گام اول: حرکت فردی

گام دوم:خروج از فردیت و آغاز حرکت تیمی از طریق تشکیل گروه‌های خودجوش مطالعاتی- پژوهشی و امثال آن

گام سوم:ایجاد جریان مبارک عاشورایی از طریق گفتمان‌سازی این حرکت(برای فهم و تحقق این مهم باید با فنون جریان‌سازی و ایجاد گفتمان آشنا بود )

گام چهارم: تحقق فرهنگ عاشورایی در سطح جامعه

خانواده در مدار امام حسین: پاس‌داشتی نذر بانوی پرستار کربلا

     ازدواجی برای کربلا...

به حرمت قدم عمه سادات، عقیله بنی‌هاشم، علیا مخدره حضرت زینب کبری^{سلام‌الله علیها}

ازدواج اما برای تو مقوله‌ای نبود مثل دیگر دختران.

تو را فقط یک انگیزه، حیات می‌بخشید و یک بهانه زنده نگاه می‌داشت و آن حسین بود.

فقط گفتی: «به این شرط که ازدواج، مرا از حسینم جدا نکند.»

گفتند: «نمی‌کند.»

گفتی: «اقامت در هر دیار که حسین اقامت می‌کند.»

گفتند: «قبول.»

گفتی: «به هر سفر که حسین رفت، من با او همراه و همسفر باشم.»

گفتند: «قبول.»

گفتی: «قبول.»

و علی گفت: «قبول حضرت حق.» (آفتاب در حجاب، سید مهدی شجاعی، صفحه54)

***

در این ایام کتاب «خانواده» را هم باید خواند. (نشر صهبا)

...و اینگونه بود که ما هم خانواده‌دار شدیم. (به ایهام لطیف و ملیح و رمزآلودش دقت بفرمایید!)

آنچنان که رسم بعضی برادران عاشورایی‌مان چنین شد. تا باد چنین بادا!

پیوندهای مرتبط:

با بیانات رهبری، من هم خانواده‌دار شدم

برای "ما" دعا کنید خوشبخت بشیم!

خوش‌بختی سر این سفره معنا پیدا می‌کند. برای خوش‌بختی‌مان دعا کنید!

و چنین بود که این ازدواج با پرستار عاشورا معنا گرفت!

 

اینقدر درگیر امام حسین شدیم که وقت نکردیم آدم شویم!

گذری بر تربیت عاشورایی

 با تشکر از اساتیدی که پذیرا و راهنمای اندیشه‌ها هستند:حضرات اساتید سوزنچی، مهدوی‌نژاد، عرب‌اسدی، لطیفی، یعقوبی‌آل و...

خوبی تربیت عاشورایی در این است که انسان اصلا متوجه نمیشود که کی و چطور آدم شد! این معجزه کار امام حسین است که آرام و سریع متربی را به کمال میرساند و او را از فراز موانع خود ساخته عبور میدهد

اینقدر درگیر امام حسین شدیم که وقت نکردیم تربیت شویم و آدم شدن فراموشمان شد!

یاد حضرت حسین لازمه آدم شدن است؛ مصیر آدمیت جز از راه ابراز ارادت به حسین نیست. مگر امکان دارد کسی درگیر حسین شود (در حسین گیر کند) و آدم نشود؟ بله! ممکن است. او آدم میشود ولی آنقدر ملایم و آرام و سریع که اصلا متوجه نمیشود که به آن شیفته و مغرور شود؛ آدم میشود، چه آدم شدنی ولی نمیفهمد! و این مزیت «تربیت عاشورایی» است که آفات بعدی خوب  شدن مثل «عُجب» و مانند آن را هم به دنبال ندارد.

«خواندم حکایت سگ اصحاب کهف را

شاید وفا ببینی و آدم کنی مرا»

هر کس درگیر حسین شد آدم شدن میخواهد چه کار؟! او حسینی شده « وَ کَفَى‏ بِهِ فَخْرا»

نکته مهمی که گاه در مسائل تربیتی نادیده گرفته میشود عنایت به هدایت تکوینی در جریان تکامل و رشد است که این غیر از هدایت مرسوم تشریعی است. تعبیر علامه جوادی در ذیل آیه  «اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِیمَ» سوره حمد راهگشای بحث است:

گراهایی برای بحث جمعیت و نسل با نگاهی گذرا به حماسه عاشورا

مجموعه مروری مختصر از اشارات عاشورایی برای بحث جمعیت و نسل

تربیت زیر نگاه امام: دریافتی از نصیحت عابس به شوذب در کربلا

 پیش روی اباعبدالله برو...( فتقدّم بین یدی أبی‌عبد‌اللّه)

 

"در برابر ابی عبدالله قرار گیر تا امام تو را به شمار آورد همان‌گونه که غیر تو را از یارانش را به شمار آورد

لحظاتی وجودت در یاد و خاطر امام نقش بندد و لحظاتی امام تو را به شمار آورد..."

اثر تربیتی زیارت (مدرسه زیارت)

مبنای زیارت هم همین است: آمدن در مقابل دیدگان امام (جایی که این مقام را احساس کنی و خودت هم آن را بفهمی و الا امام همه جا حاضر است و همه عالم تحت سیطره مقام عین اللهی اوست)؛ غایت اندیشه زایر رسیدن به این درک بزرگ "حضور" است، درک همیشه در حجم نگاه امام بودن، درک تعریف زیارت"حضور الزائر عندالمزور" و بهترین دوره کارگاهی تمرین این مهارت، پیاده روی اربعین است: تمرین سه روز زیر آفتابی چشمان امام بودن و تعمیم این فهم و جریان آن بعد از زیارت در تمام زندگی، رسیدن به این که همیشه و همه جا امام این نگاه ویژه را دارد اگر بدانی و اگر بخواهی و این همه آثار تربیتی مدرسه زیارت است.

ورود در برترین محیط تربیت

کسی که جلوی امام باشد و این فهم در او به کمال رسیده باشد که او در مقابل امام است و امام هم دائم در منظر اوست به برکات بزرگی دست خواهد یافت: دست به هرکاری نمی‌زند، هرلباسی نمی‌پوشد، هر حرکتی انجام نمی‌دهد، هر حرفی نمی‌زند...

کسی که به این مقام حضور رسیده باشد وارد بهترین محیط تربیتی شده است که دائما برایش رشد خواهد داشت؛