نگاهی «راه‌بردی» و «کاربردی» به امام حسین
شعاری خوب است که مبتنی بر شعور باشد...
تاریخ شفاهی آثار عاشورایی زیر خیمه حسین: درنگی در گم‌گوشه‌های کربلا با فهمی دیگرگونه
چیزی مانع تحقق اراده خدا نیست اما به حکم «أبى اللّه أن یجرى الأمور إلّا بأسبابها» قرعه فال به نام چه کسی خواهد خورد را، باید از خدا طلب کرد. این درسی است که امام سجاد –فرزند رشید کربلا- در لابلای دعاهای رمزآلود صحیفه‌اش به ما می آموزد: «وَ أَجْرِ لِلنَّاسِ عَلَى یَدِیَ الْخَیْر» توفیق ده که دستان من، دستان تحقق اراده و جریان خیر در این عالم باشد. آری عَلَم زمین نمیخورد، اما افتخار علم‌داری آن‌را برای چه کسی خواهند نوشت؟
چند سالی توفیق، رفیق گروهی شد تا سر کلاس مدرسه عاشورا بنشینند و مباحثی از آن را مرور و مباحثه کنند و کم کم در آن حلقه اولی، سرفصلهایی استخراج شد که در قالب آثاری، جانهای مشتاق را نواخت و سال‌به‌سال به کمال خود نزدیکتر شد، بعد از گذشت چند سال وقتی به راهی که طی شده و ثمراتی که حاصل شده است نظری افکنده شود، همانند زراعتی است که جوانه‌های خود را خارج ساخته، سپس به تقویت آن پرداخته تا محکم شده و بر پای خود ایستاده و بقدری نمو و رشد کرده که زارعانش را هم به شگفتی وامی‌دارد، این است زبانحال بانیان آن که «کَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطْأَهُ فَآزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوَى عَلَى سُوقِهِ یعْجِبُ الزُّرَّاعَ» (الفتح/29) حال که نعمات این درخت شکوهمند، بنیانگذارانش را هم به شگفتی وا داشته است بر هرنعمتش شکری واجب است؛ که فرمود هرگاه کنارهاى نعمتها بسوی شما برسد پس رم مدهید انتهاى آنها را به سبب کمى شکر، چرا که کمى شکر نعمت، سبب زوال و انقطاع آن گردد پس هرگاه نعمتى بشما رسید تقصیر مکنید در شکر تا این که تمام گردد بر شما «إِذَا وَصَلَتْ إِلَیْکُمْ أَطْرَافُ النِّعَمِ فَلَا تُنَفِّرُوا أَقْصَاهَا بِقِلَّةِ الشُّکْر» (وسائل الشیعة، ج16، ص: 328) و شکر واجب این نعمت، بیان آن است برای رهپویان وادی مناجات: «وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّکَ فَحَدِّثْ»(الضحی/11).
این سطور شکری است بر این نعمت...
***
باور نویسنده بر آن است که برای عبور از وادی «سبک زندگی دینی» و وصول به قله رفیع «تمدن نوین اسلامی» آموزه‌های عاشورا و درس‌های کربلا منبعی سرشارند و اگر دستگاه فکری جامعه، مبتنی بر نظام فکری عاشورایی امام حسین و اصحاب‌شان ساخته شود، نوید عصر ظهور است.
با این توقع، کربلا باید برای همه چیز حرف داشته باشد؛ چنان‌که دارد؛ با این معادله، کربلا و عاشورا یک سرزمین و یا یک روز نیست، بلکه وسعت جغرافیا و تاریخ انسانیت را در بر می‌گیرد و اصلا نوع نگاه به این واقعه را هم باید این‌گونه تعریف کرد تا کربلا کربلا باشد. مجموعه آثار عاشورایی «زیر خیمه حسین علیه‌السلام» در پی کشف همین حقیقت است.
هر چند در غالب آثار، مسائل دانش مدیریت بر آستان عاشورا وارد شده و از محضر عاشورا و امام عاشورا پاسخ می‌گیرد (اعم از طرح موضوع و ادبیات عمومی و یا تخصصی آن و نیز نگاه کلان و یا خرد) و جان‌مایه اصلی آنها در محور امام حسین و اصحاب‌شان دیده و در مدار کربلا تعریف می‌شود، اما مسائل مختلف تربیتی نیز در لابلای آن به چشم می‌خورد. سیر مطالعاتی پیشنهادی به مخاطب اجازه می‌دهد بر اساس نیاز و اقتضای گروه هدفی که دارد، آثاری را به همان ترتیب، در اولویت مطالعاتی خود قرار دهد.
البته توجه به چند ملاحظه، مفید است: پیوند مفید: سیر مطالعاتی پیشنهادی مجموعه آثار عاشورایی زیر خیمه حسین (علیه‌السلام)
مطلب مرتبط: تاریخ شفاهی و جریان شناسی سیر مطالعات عاشورایی زیر خیمه حسین
