نشست هفتم "سرمشقهای مدیریتی عاشورا": شگفتیهای مدلهای حسینی در رهبری از طریق گفتگو
به همت انجمن علمی دانشجویی دانشکده معارف اسلامی و مدیریت دانشگاه امام صادق علیهالسلام، سلسله نشستهایی با عنوان "سرمشقهای مدیریتی عاشورا" در سال تحصیلی 90-91برگزار شد.
این نشست ها با هدف ایجاد انگیزه تحقیق و پژوهش در میان دانشجویان و ارائه دستاوردهای علمی تحقیقاتی در محافل علمی دانشجویی و نیز گفتمانسازی مباحث مدیریت عاشورایی برگزار شد.
هفتمین نشست از این سلسله نشستها با عنوان: "شگفتیهای مدلهای حسینی در رهبری از طریق گفتگو" با رویکرد ایجاد نگاهی متفاوت به مباحث تاریخی و روش مواجهه مسأله محور با عاشورا به دعوت گروه مدیریت مؤسسه حضرت امام (قم)در تالار اندیشه با استقبال روبرو شد.
نگاه متفاوت از دریچه مسائل رشته مدیریت به این واقعه و گشودن رهیافت عاشورایی در رشته مدیریت از برکات این نشست بود.
به غیر از طلاب حاضر در جلسه، جمعی از دانشجویان دانشگاه امام صادق نیز در جلسه حاضر بودند که به عنوان یک سفر علمی و اولین تجربه نشست بخرج از تهران در خور توجه است.
به نظر میرسد حضور دانشجویان دیگر در این جلسات به تسریع گفتمانسازی مدیریت عاشورایی برای خود و دیگران کمک شایانی خواهد نمود.
رؤوس مبحث طرح شده در نشست قم به شرح زیر است:
شگفتیهای مدلهای حسینی:
1- امام حسین علیهالسلام برای هدایت و رهبری وقت صرف میکند، در حدی که بسیاری از مواقع به نظر الزامی نمیآید و یا حتی سوال برانگیز است:
عبداللهبن عمر، عبیداللهبن حر جعفی، زهیر، عمر سعد و...
اما رهبری حسینی اهداف بلندی را مد نظر دارد (که در حوزه قلمروها بررسی خواهد شد) که تحقق آن اهداف، این ویژگیها را برای کربلا رقم زده است، خلاصه سخن این که رهبری فقط در محدوده زمان و مکان رهبر محدود نمیشود و افقی بیکران دارد بر خلاف بقیه مکاتب رهبری.
2- خیلی از مواقع رهبری او از جنس رهبری نیست و خود عملا وارد میشود:
آب دادن به علیبن طعان، رفتن به سراغ عبیداللهبن حر جعفی واشخاص بین مسیر
3- دقتهای حسینی در خور تامل است:
دقت در منابع طبیعی و جلوگیری از اسراف، دقت بر روی تازهواردین (تازهواردین دشمن و جزییات آن)، دقت بر خروج سالم نیروها و نگرانی بر این موضوع.
4- مدلهای حسینی محدود به سخن نیست، مذاکراتش ترکیبی از همه قابلیتهاست، سبدی از خطبهها، نامهها، حرکات، روضهها و حتی نمایش
5- جامعیت مدل او ترکیبی از برهان و استدلال+ حماسه+ عاطفه است واین همان عامل ماندگاری اوست.
6- بهرهگیری از تمام عناصر غیر متعارف به منظور همراهی و تغییر و مانایی مانند اشک و خون.
7- طراحی شعارهایی برای تداوم و جریانسازی انقلاب خویش:
هیها مناالذله، مثلی لا یبایع یزید، و علیالاسلام السلام...
8- همراهی مخاطبین متفاوت برای تاثیر بر مخاطبین همساخت:
کودک، پیر، ایرانی، افریقایی، زن مرد،
تمام این حماسه با دقتی این چنینی چیده شده است، فارغ از عصمت و علم آسمانی و امام بودن، تمام چنینشها در این مجموعه دقیق و عالمانه است.
9- ترسیمی از جهانبینی، انسانشناسی و رفتارسازمانی "موجود" و نیز تبیین و اجرای جهانبینی، انسان شناسی و رفتارسازمانی "مطلوب" در حین خطبهها، نامهها و نیز ارتباطات فراکلامی.
10- جمع اضداد:
مظلومیت در عین اقتدار، عزت در عین غربت، پیروزی در عین شکست ظاهری (نیز ر.ک. انسان کامل استاد مطهری)
کوچکترین جغرافیا و تاریخ در کمترین مکان و زمان متمرکز شدهاند و بیشترین گستره تاثیر را آفریدهاند
11- آشنایی زدایی در برخوردها و حرکات:
علیبن طعان، حضرت علیاصغر، عبیداللهبن حر جعفی، ضحاکبن عبدالله مشرقی، عمر سعد و ...
همین جنس برخوردها مخاطب را زمینگیر خواهد کرد و مقدمه ای برای تاثیر و تحول (به شرط وجود شرایط خاص خود)
12- در همه این موارد، امام اصول را زیر پا نمیگذارد:
اصول را زیر پا نمیگذارد، حیله و فریب ندارد...
و جالب آن است که دشمنان هم این صفت را در مورد او میدانستند، همه حسین را به این گونه صفات میشناسند.
در تاریخ هم این تکرار بسیار است:
ü علی علیهالسلام را هم میشناختند، میدانستند که دست به شمشیر نمیبرد چون مامور به سکوت است حتی اگر فاطمه کتک بخورد...
ü داستان عمروعاص و میدان جنگ و کشف عورت، گوشهای از همین شناخت است.
ü داستان مسلم و نکشتن ابن زیاد به استناد روایت الاسلام قیدوا الفتک
ü به آن ملعون گفت: اسرا را زدیم اما یک حرف نامربوط به ما نزدند...
همینهاست که حسین را حسین کردهاست و علی را علی...
13- مدلهای حسینی در اکثر موارد وجدان فرد را با انتخاب درگیر میکند و او را در تصمیم به خودِ شخص واگذار میکند و این مهمترین عاملیاست که مخاطب را به عجز میکشاند.(ر.ک. "دادگاه درون" بحثی در مورد رهیافتهای عاشورایی مدیریت بر خویش)
14- استفاده به جا از ظرفیتها و قابلیتهای بافت ذهنی افراد و نیز شناخت تاثیرگاههای آن:
مفهوم عربیت، داستان یحیی و...
15- تصویرسازیهای دقیق و ژرف
همه عوامل ذکر شده در بحث شگفتیهای مدلهای حسینی عامل جاودانگی و ماندگاری این نام و جریان است.