تحلیل فلسفی ارتباط انسان با خدا (با بررسی موردی دعای عرفه )

 

تحلیل فلسفی ارتباط انسان با خدا

با بررسی موردی دعای عرفه

 

سید علی اصغر علوی

 

مقدمه

وقتی از فلسفه ارتباطات صحبت می کنیم، فلسفه در معنای خاص کلمه مدنظر است (و منظور از آن اهداف و نیز سطح نظریه و عمل یا حکمت اولی یا حکمت متعالیه نیست). بلکه فلسفه ی ارتباطات مدنظر است که در گروه فلسفه‌های مضاف قرار می‌گیرد. در این قسمت مقوله ارتباط را به لحاظ فلسفی تحلیل می‌کنیم و برمبنای انواع چهارگانه‌ی ارتباطات به این سوال پاسخ می‌دهیم. لازم به ذکر است که انواع چهارگانه‌ی ارتباطات بر مبنای تقسیم‌بندی مشهوری است که مورد استفاده و استناد برخی از بزرگان چون علامه جعفری (در مقدمه مباحث حیات معقول) و آیت الله مصباح یزدی (در موضوع جامعه آرمانی اسلامی در کتاب جامعه و تاریخ) قرار گرفته است. بدین گونه که اگر از منظر انسان به مقوله ارتباط نگاه کنیم، ارتباطات انسان به چهار قسم تقسیم می شود: ارتباط انسان با خدا، ارتباط انسان با خود، ارتباط انسان با طبیعت، وارتباط انسان با سایر انسان‌ها.

بحث ارتباط انسان با خدا یکی از مباحثی است که در مباحث علوم اسلامی علیرغم نیاز فراوانی که به آن وجود دارد بسیار کم مورد تأمل واقع شده است. در این گفتار قصد داریم با رویکردی فلسفی و در نهایت با بررسی موردی دعای عرفه این بُعد از ارتباط را بیشتر بشناسم.